Phim nhà nước đặt hàng Đào, phở và piano: Bản hùng ca Hà Nội mùa đông năm 1946

VHO- Đào, phở và piano là bộ phim truyện điện ảnh được Bộ VHTTDL đặt hàng; Công ty cổ phần Phim truyện 1 sản xuất. Hào hùng, dữ dội và cũng không kém phần lãng mạn, bối cảnh phim tái hiện câu chuyện trên chiến lũy tại một khu phố cổ mùa đông 1946. Trong cuộc chiến 60 ngày đêm của quân và dân Thủ đô, Đào, phở và piano đều là những “nhân vật” lịch sử, góp phần tạo nên kỳ tích…

Đạo diễn Phi Tiến Sơn, diễn viên Doãn Quốc Đam thực hiện một cảnh quay

 Ca ngợi tinh thần quả cảm, lòng yêu nước, lý giải cốt cách và phẩm chất người Hà Nội…, Đào, phở và piano còn tạo nên độ choáng ngợp bởi bối cảnh trường quay có một không hai trong dòng phim về đề tài chiến tranh cách mạng. Phim có sự tham gia diễn xuất của NSND Trung Hiếu, NSƯT Trần Lực, NSƯT Nguyệt Hằng, Anh Tuấn, Doãn Quốc Đam, Thuỳ Linh, ca sĩ Tuấn Hưng...

Tình yêu trên chiến lũy

Đạo diễn Phi Tiến Sơn chia sẻ: “60 ngày đêm năm 1946-1947 của quân và dân Thủ đô chống lại thực dân Pháp xâm lược là cuộc chiến rất đặc biệt. Để xây dựng kịch bản, tôi đã nói chuyện với những nhân chứng lịch sử, trong đó có bố tôi. Một Hà Nội khí phách, kiên cường, sẵn sàng đem đồ đạc ra chặn những con phố để lập nên chiến lũy, bước vào cuộc chiến giữ đất, giữ phố của mình. Tinh thần của nhân dân Hà Nội là điều đẹp nhất. Tôi nghĩ, chính họ mới nói lên được tinh thần yêu nước của một dân tộc sâu sắc thế nào, khát khao độc lập, tự do ra sao…”.

Chuyện phim kể về một đôi tình nhân trẻ vượt qua muôn vàn gian khó, hiểm nguy để tìm lại nhau vào ngày cuối cùng của cuộc chiến, ngày 17.2.1947, khi quân ta rút ra chiến khu bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ. Mối tình nồng nàn và lãng mạn của anh tự vệ và cô tiểu thư Hà thành được chăm chút, vun đắp bởi một ông họa sĩ già tài năng, chú bé đánh giày lanh lẹ, công tử nhà giàu chịu chơi, cha xứ tốt bụng, ông bán phở gánh yêu nghề… Tìm thấy nhau trên chiến lũy, đôi tình nhân chỉ còn lại vài tiếng đồng hồ để kịp cưới, để tận hưởng cuộc sống vợ chồng giữa mong manh sống - chết. Chuyện phim đẹp đẽ trong những khoảnh khắc cuối cùng của họ - khoảnh khắc của tình yêu: Yêu sự sinh tồn, yêu cái đẹp và yêu tự do…

Đạo diễn Phi Tiến Sơn cho biết, ông đau đáu khi xây dựng hình tượng từng nhân vật. Họ là những người ở lại Hà Nội sau khi quân ta đã rút đi. Chỉ trong 24 giờ, những nhân vật ràng buộc với nhau bởi một tình yêu chung, yêu chiến lũy, yêu mảnh đất của mình. Mỗi người cũng có một niềm đam mê riêng, người đào, người tranh, cây đàn, tôn giáo, người say sưa nấu một nồi phở mang đến chiến lũy. “Họ đều biết nguy cơ về cái chết cận kề. Họ biết chỉ còn lại vài giờ, nhưng không ai rời khỏi con phố ở Hà Nội. Niềm đam mê tạo nên khí chất của người Hà Nội khiến cho họ vượt qua cái chết một cách bình thản…”, đạo diễn Phi Tiến Sơn chia sẻ.

Người xem sẽ được gặp những nhân vật rất đặc biệt như vậy. Đó là chàng trai tự vệ chân chất, dù tha thiết cuộc sống với người vợ trẻ nhưng vẫn hiên ngang một mình chống lại cả một đội quân thiện chiến để trả thù cho những đồng bào bị sát hại. Đó là nàng tiểu thư phố cổ dám dấn thân vào cuộc sinh tử. Họ yêu nhau, tận hiến cho nhau dẫu biết cái chết sẽ ập xuống trong vài giờ khắc sau đó.

Đó còn là ông họa sĩ già, cả đời đi tìm bản chất cái đẹp cao siêu. Ông ngã xuống khi cố bảo vệ bức tranh miệt mài vẽ suốt đêm. Đó là chú bé đánh giày hồn nhiên trong sáng; là ông cha xứ không muốn dính dáng đến cuộc chiến mà vẫn hiên ngang chặn họng súng quân thù. Đó là vợ chồng ông bán phở, yêu nghề gia truyền, sợ chết mà vẫn cố mang gánh phở cuối cùng lên chiến lũy. Đó còn là một ông phán Tây học, đầy nghi ngờ khả năng kháng cự của chiến lũy, nhưng vẫn phân biệt rõ thiện - ác…

“Trên nền những trận chiến ác liệt giành giật từng ngôi nhà, góc phố của 60 ngày đêm, trong tương phản với sự tàn khốc và cái ác, hiển hiện hình ảnh những người dân Thủ đô giản dị, yêu nước, đầy nghĩa cử, hào hoa, mãnh liệt với tình yêu, với cuộc sống, quả cảm và sẵn sàng tận hiến để gìn giữ Hà Nội, sống chết với niềm đam mê của riêng mình…”, đạo diễn Phi Tiến Sơn bộc bạch.

Trong phim, phẩm cách anh hùng, bất khuất của nhân dân Việt Nam lan tỏa trong mỗi người dân Hà Nội. Cùng đó, một Hà Nội máu và hoa, quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh; một Hà Nội vùng đứng lên với nhiều tầng lớp nhân dân, thế hệ, không còn phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp, tôn giáo… sẽ hiện lên đầy đủ trong phim.

 Một Hà Nội máu và hoa, quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh sẽ hiện lên đầy đủ trong phim

Phim trường “có một không hai”

Trên phim trường một chiều muộn, NSND Trung Hiếu đang thực hiện cảnh quay của cha xứ. “Lần đầu tiên đảm nhận dạng vai diễn này, nhưng tôi đã thích ngay từ khi đọc kịch bản. Một vị cha xứ yêu chuộng hòa bình, không muốn chiến tranh, luôn hướng đến những điều tốt đẹp…”, NSND Trung Hiếu chia sẻ.

NSƯT Trần Lực lại chia sẻ cảm xúc với vai diễn ông họa sĩ già: “Đây là bộ phim khác biệt với nhiều tác phẩm điện ảnh về chiến tranh trước đây, bi hùng mà nhân văn, lãng mạn và ngọt ngào. Tôi thích cách tiếp cận mà đạo diễn và ê kíp phim đã chọn...”.

“Ông họa sĩ già” cũng bày tỏ bất ngờ trước sự đầu tư chỉn chu, hoành tráng của trường quay Đào, phở và piano: “Đây là trường quay về đề tài phim lịch sử có thể nói là lớn nhất từ trước tới nay tại Việt Nam, được góc máy 360 độ. Ở nhiều bộ phim trước kia, đoàn phim thường phải căn ke, cắt góc máy liên tục. Với trường quay như vậy, sẽ có nhiều đại cảnh tốt, nghệ sĩ diễn liền mạch cảm xúc hơn”.

Để tạo nên phim trường chưa từng có này, đoàn phim đã kỳ công nghiên cứu, tạo dựng trong suốt 90 ngày đêm, với đội ngũ nhân công, thiết kế và họa sĩ lên đến 60 người. Họa sĩ Vũ Việt Hưng (Hãng Phim truyện 1) cho biết: “Chúng tôi xây dựng trên sa bàn tỉ lệ 1:40, sau đó tìm miếng đất có thể dựng khu phố cổ dài 120m, đường và vỉa hè rộng tới 15m, với tỉ lệ 1:1. Quá trình tìm kiếm khó khăn bởi có những hiệu ứng cháy nổ, đổ sập… cần an toàn cho cư dân sinh sống gần đó, lại phải đảm bảo yên lặng để thu âm đồng bộ. Rất may là được sự hỗ trợ của Bộ Quốc phòng, chúng tôi đã mượn được nơi Trung đoàn E24 từng đóng quân (Đại Lải, Phúc Yên) để làm trường quay”.

Bài toán dựng bối cảnh khiến ê kíp mày mò, nghiên cứu khá lâu. Một khu phố cổ Hà Nội, không cụ thể, nhưng phải tái hiện được không gian, thời gian của những ngày tháng hào hùng. “Cái khó nhất để tạo nên bối cảnh trường quay này là từ một bãi đất trống phải tái dựng khung cảnh hàng loạt ngôi nhà đổ nát, tạo nên hiệu ứng của một Hà Nội máu và hoa, kiên cường và lãng mạn. Chúng tôi là thế hệ không sinh ra trong chiến tranh, nên chọn nhìn chiến tranh theo góc riêng của mình…”, họa sĩ trẻ cho biết.

Trên nền bối cảnh này, nhiều cảnh quay rất đặc biệt đã được thực hiện. Họa sĩ 8X bật mí: “Chúng tôi có những cảnh xe tăng tiến lên và bị nổ, cháy. Cảnh quay thả chiếc đàn piano từ trên tầng 3 xuống, mà yêu cầu chiếc đàn đó phải là thật, được sản xuất trong những năm đó...”.

Độ hoành tráng của phim trường khiến nhiều người thấy tiếc nuối khi hoàn thành xong những cảnh quay tại đây, bối cảnh phim sẽ được dọn đi. Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành chia sẻ, lâu lắm rồi điện ảnh Việt Nam mới có một trường quay quy mô như vậy. Thật tiếc khi bối cảnh này không được giữ lại như một địa chỉ tham quan du lịch, giáo dục lịch sử lâu dài.

NSƯT Trần Lực cũng nắc nỏm, với một bộ phim hấp dẫn về đề tài chiến tranh, chuyển tải đầy đủ mọi cung bậc cảm xúc, về lằn ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết, bối cảnh trong phim chính là nhân vật đặc biệt mà không phải bộ phim nào về chiến tranh cũng có được. 

PHƯƠNG ANH; ảnh: QUANG TẤN, Đoàn phim cung cấp